Nieuw schooljaar: 3 kartrekkers over 10-14 onderwijs

Binnen 10-14 Onderwijs worden leerlingen tussen de 10 en 14 jaar door een team van po- en vo-docenten in een doorlopende leerlijn begeleid naar de overstap naar het vo. Leerlingen krijgen zo meer tijd om te ontdekken wat ze willen en kunnen en wat bij hen past voordat halverwege het vierde leerjaar een keuze voor het vo wordt gemaakt. Onderzoek heeft uitgewezen dat door een meer geleidelijke overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs er een betere aansluiting plaatsvindt.

Muriëlle vertelt dat het lerend netwerk 10-14 onderwijs ooit is gestart om een breekijzer te vormen in het landelijk gesprek over wijzigingen in het stelsel. Murielle: “Inmiddels toont het netwerk haar kracht in de ontwikkeling en uitwisseling van kennis, zowel tussen scholen als met stakeholders zoals het ministerie van OCW. Dat is nodig om het denken over het bieden van kansen in en met het onderwijs te verrijken. Dat doen we als lerend netwerk samen met elkaar.”

Grenzen tussen PO en VO minder hard maken

Met 10-14 onderwijs werken scholen aan het beter differentiëren en later selecteren, iets waar veel kinderen bij gebaat zijn.Willem Baumfalk: “10-14 onderwijs is voor mij een prachtig initiatief om de grenzen tussen PO en VO te slechten, dan wel minder hard te maken. Het moment van de knip tussen PO en VO is ook maar een keuze, die in andere landen om ons heen anders wordt gemaakt. Dat kan op vele manieren; 10-14 onderwijs is daar een onderscheidend voorbeeld van.”

Verandering van het Nederlandse onderwijsstelsel

Dorien Sommers ziet het 10-14 onderwijs als een beweging om een bijdrage te leveren aan een verandering van het Nederlandse onderwijsstelsel. Dorien: “Gaat het ons lukken om met z’n allen een onderwijssysteem te ontwikkelen dat gelijke kansen biedt aan kinderen? Een systeem dat kinderen niet als gelijken behandelt, maar juist aandacht heeft voor de diversiteit van kinderen en de kracht daarvan? We zouden het onderwijs op zo’n manier moeten inrichten dat de onderwijsbehoefte van het kind centraal staat en niet “het gemiddelde kind”, boek of de methode.”

Belang van praktijkverhalen en onderzoek

10-14 onderwijs vraagt om verder doordenken, zeker in de vorm van praktijkgericht onderzoek, vinden de kartrekkers. Willem: “Ik zie bijFourteens dat kinderen gelukkig zijn en tot leren komen. We denken dat dat anders niet of minder zou zijn gelukt. Het is belangrijk dat we laten zien hoe 10-14 onderwijs werkt, waarom het werkt en waar het kinderen kan brengen. 10-14 onderwijs mag een deels ideologische overtuiging zijn, maar het is ook een bewezen onderwijsconcept.”

Dorien vult aan: “Onze 10-14 initiatieven hebben een prachtige variatie aan onderwijsconcepten waarin we laten zien dat het kan. Laten we onze praktijkverhalen en successen delen. Laten we hierbij ook blijven samenwerken met kennis- en onderzoeksinstituten. Niet met als taak het aantonen van effectieve methoden, daarvoor is het onderwijs veel te complex. Want elke methode werkt ergens, geen enkele methode werkt overal (Evidence-based onderwijs bestaat niet; Van Merriënboer; ScienceGuide 2023.). Maar om vanuit een onderzoekende houding kennis te ontwikkelen, over hoe en wanneer methoden wel of niet werken, en hoe ze interacteren. Dat doet recht aan de diversiteit van kinderen, de diversiteit van hun behoeften en aan toekomstgericht onderwijs.”